Odsłonięcie tablicy kpt. Franciszka Wątroby

95 lat temu 16 IX 1920 r. pod Dytiatynem, zwanym Polskimi Termopilami (dziś Ukraina) rozegrała się walka Polaków z Sowietami w czasie tzw. wojny z polsko-bolszewickiej o utrzymanie granic Rzeczypospolitej. 660 polskich żołnierzy, walcząc do ostatniej kropli krwi, powstrzymało trzykrotnie większe siły wroga.

W PRL o tym nie wspominano, nie uczono prawdziwej historii Polski i Polaków, sowiecka propaganda próbowała zniszczyć wszelkie ślady ich obecności. Zginął pod Dytiatynem m.in. kpt. Franciszek Wątroba. Miał 27 lat. Pochodził ze Świlczy. W 95. rocznicę jego śmierci obchodzono uroczyście w dniu 19 września, tam na miejscu bitwy, w ziemi halickiej nieopodal Stanisławowa. W kilkusetosobowej grupie Polaków nie mogło zabraknąć świlczan: rodziny bohaterskiego Kapitana, przedstawicieli Towarzystwa Przyjaciół Świlczy oraz „Strzelców”. Dwa tygodnie później (3-4 X 2015 r.) w Świlczy uroczyście odsłonięto tablicę pamięci Leonidasa polskich artylerzystów.

Walczył za cześć, za honor i wolność Ojczyzny

Inicjatorem i głównym organizatorem uroczystości było Towarzystwo Przyjaciół Świlczy z prezesem Arturem Szarym, historykiem, nauczycielem, redaktorem „Trzcionki”, publicystą i działaczem społecznym. Powołany został Komitet Organizacyjny składający się z lokalnych samorządowców i społeczników Byli to: Tomasz Biały, Seweryn Kornak, Adam Majka, Adam Mazur, Tadeusz Pachorek, Artur Szary, Stanisław Trala oraz Marcin Żańczak. Patronat honorowy sprawował Wójt Gminy Świlcza mgr inż. Adam Dziedzic. Przy współpracy z miejscową Parafią Rzymskokatolicką z proboszczem ks. Antonim Czerakiem, Gminnym Centrum Kultury Sportu i Rekreacji z/s w Trzcianie - z dyrektorem Adamem Majką, miejscowymi organizacjami społecznymi: OSP. KGW, sołectwem, i instytucjami oświatowymi z wielu szkół podstawowych i gimnazjów gminy - zorganizowane zostały uroczystości. upamiętniające świleckiego bohatera kpt. Franciszka Wątrobę (1893 – 1920).

Patronat medialny sprawowała TVP Rzeszów oraz regionalny dziennik „Nowiny” „nowiny 24”. Życiorys szczegółowy z okresu dzieciństwa i młodości w domu rodzinnym w Świlczy, walki o wolność Polski oraz okoliczności śmierci Kawalera Orderu Virtuti Militari zawiera okolicznościowe wydawnictwo opracowane przez Artura Szarego pt. „Kapitan Franciszek Wątroba 1893 – 1930”, które otrzymali uczestnicy uroczystości. To cenna broszura o tym, jak trwa jeszcze na Kresach zaklęta w mogiłach i pomnikach polska historia.

Wydarzenia towarzyszące obchodom to montaż słowno-muzyczny pt. „O niepodległość i granice Polski” wystawiony w sobotni wieczór (3 X) poprzedzający główne uroczystości w sali widowiskowej „Domu strażaka”. Aktorami przedstawienia byli uczniowie Gimnazjum w Świlczy oraz młodzież działająca przy Gminnym Centrum Kultury Suportu i Rekreacji w Świlczy z/s w Trzcinie. W tym dniu też została zainstalowana plenerowa wystawa archiwalnych fotografii pod takim samym tytułem, którą świlczanie i goście będą mogli oglądać poprzez całą jesień br.

Uroczystości religijno-wojskowe

Msza św. koncelebrowana, której przewodniczył i homilię wygłosił ksiądz infułat Stanisław Mac rozpoczęła uroczystości patriotyczne. Uświetniły je uroczyste mszalne czytania lektorów, udział pocztów sztandarowych 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa oraz Dywizjonu Artylerii Samobieżnej z Świętoszowa (woj. dolnośląskie), która kontynuuje tradycje zasłużonej w dytiatyńskiej bitwie „Baterii Śmierci”. Oprawę muzyczną Eucharystii zapewniła Orkiestrą Dęta OSP z Ropczyc pod dyrekcją Edwarda Guzika. W tym wyjątkowym dniu parafialna świątynia oprócz parafian zgromadziła liczne grono zaproszonych gości m.in. krewnych rodziny kpt. F. Wątroby, samorządowców, delegacje szkół wraz pocztami sztandarowymi oraz umundurowaną młodzież Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego, pluton Zespołu Szkół w Bratkowicach pod dowództwem druż. ZS Natalii Chruściel. 13 pocztów sztandarowych ozdobiło, dodatkowo, estetycznie odnowione, błyszczące świeżością i czystością wnętrze świleckiej świątyni. Wśród pocztów straży pożarnych i szkół szczególne miejsce zajmował poczet sztandarowy Południowo-Wschodniego Okręgu Strzeleckiego.

Nasz pluton „Strzelca” to, obecnie organizacja szkolna najbardziej ideowa, a jej cel najważniejszy, to wychowanie patriotyczne dzieci i młodzieży. „Pluton” to chluba naszej szkoły. Aktywnie podejmują działania już od 2011 r. pod opieką nauczyciela historii st. sierż. Artura Szarego. -mówiła dyr. ZS w Bratkowicach Joanna Różańska.

Ze skupieniem i nastrojem powagi wysłuchali wszyscy religijnej i wielce patriotycznej homilii. Kaznodzieja mówił m.in. o sylwetce Bohatera wychowanego w dawnej włościańskiej, tradycyjnej rodzinie, gdzie w najtrudniejszych nawet chwilach chłop zachowywał własne ideały: ziemię, religię i narodowość. Gdzie trwały i trwają ideały Polaków „Bóg. Honor. Ojczyzna”.

Widzieć należy w Kapitanie, którego dziś czcimy, przedstawiciela elity naszego korpusu oficerskiego w tamtym czasie. Był do tej pory postacią mało znaną. I niedocenianą. Choć późno – nadrabiamy czasy trudnej przeszłości. Żyjemy w trudnych czasach sporów politycznych, krwawych wojen, zagrożeń terroryzmem. Pozostaje nam więc dodać do zastanych ideałów <>: Rodzina, Wiara. Ojczyzna. – mówił dostojny Ksiądz Infułat.
Świlecki Bohater był im wierny!

Poległ za niepodległość

Pamiątkową tablicę wmurowano obok innych tablic w miejscu honorowym na frontonie świleckiej świątyni p. wez. Matki Bożej Wniebowziętej. Inskrypcja na tablicy, oprócz obowiązkowych danych

Kapitana, głosi m.in.

Powiedz Ojczyźnie, że tam jesteśmy.
Na straży Kresów wolności strzec.
I z jednej piersi okrzyk niesiemy:
Polskę obronić lub w boju lec!

Zacytował ją dyr. GCKSiR Adam Majka prowadzący całość Obchodów.

Zanim nastąpił ceremoniał odsłonięcia tablicy głos zabrał Wójt Gminy. W krótkim treściwym wystąpieniu zwrócił uwagę na fakt współpracy Polaków i Ukraińców przy odnowieniu w tym roku, pomnika poległych pod Dytiatynem.

Musimy być dumni z polskich zwycięstw, z historii polskiego oręża, dumni z naszych Bohaterów, którzy walczyli za wolną i silną Polskę, utrzymanie jej całości i granic, oddając skarb największy - życie. Dawali nam podstawę, by dzisiaj mieć powód do dumy i chwały. Józef Piłsudski pisał: „Krew naszych przodków pisała w dziejach smutne – Jeszcze Polska nie zginęła! - Ona żyje i zginąć nie może!

Odsłonięcia tablicy pamiątkowej dokonała delegacja w składzie: Wójt Gminy Adam Dziedzic, sołtys sołectwa Świlcza Adam Mazur, przedstawiciel rodziny Kapitana - Stanisław Trala oraz Artur Szary, przedstawiciel TPŚ.

Poświecenia dokonał ks. Proboszcz mówiąc m.in. - Kpt. Wątroba, poległ, bo był Polakiem walczącym o swą Ojczyznę. Pamiętajmy o jego bohaterskiej postawie! – Wieczne odpoczywanie racz Mu dać Panie! Ceremoniał wojskowy przewidywał także składanie białoczerwonych wieńców i wiązanek kwiatów. Odczytanie Apelu Pamięci przez por. Łukasza Misiorka, przywołanie nazwiskami i innych bohaterów trzech wojen XX wieku (1914-1918, 1919-1920 i 1939-1945) z terenu gminy. Salwa Honorowa i przejmujący odzew po biciu werbli wojskowych Kompanii Reprezentacyjnej 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa. Donośne żołnierskie odpowiedzi:Polegli na polu chwały!. Cześć ich pamięci! rozchodziły się echem po szerokiej okolicy.

Melodia wojskowa:

Śpij Kolego w ciemnym grobie,
niech się Polska przyśni Tobie!

... porywistym, w tym dniu, wiatrem i złocistymi promieniami słonecznymi pofrunęły daleko, na miejsce wiecznego spoczynku, na polskie Kresy. I tylko urna z ziemią z mogiły polskich artylerzystów spod Dytiatyna, pobrana ceremonialnie, osobiście przez świlczan i siostrzeńca Kapitana - Stanisława Tralę oraz wmurowana w pamiątkową tablicę jest symbolem łączności z ziemią rodzinną Kawalera Orderu Virtuti Militari.

W imieniu rodziny kpt. Wątroby za przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości organizatorom. dziękował Stanisław Trala.

Czy wielu z Polaków obecnego pokolenia mogłoby i chciało brać przykład z życiorysu kpt. Franciszka Wątroby?

Wieńce i wiązanki kwiatów przy dźwiękach werbli pokryły teren wokół tablicy.

Złożono także wieniec na mogile znajdującej się na pobliskim Cmentarzu Parafialnym innego zasłużonego Świlczanina legionisty oficera WP płk. Józefa Kokoszki.

Kochamy Cię, Ojczyzno!

Pokaz musztry paradnej plutonu „Strzelców” z ZS w Bratkowicach oraz grupa mażoretek Orkiestry Dętej OSP w Ropczycach o tematyce patriotycznej, historycznej i aktualnymi treściami związany z polską rzeczywistością i młodym pokoleniem wywołał gromkie brawawśród uczestników uroczystości.. Pokazy to dla wykonawców i widzów wielka frajda. Koncerty, przemarsze, parady przed roześmiana, bijącą brawa publicznością, to niecodzienne wydarzenia. Mażoretki czarowały strojami, wysportowanym ciałem, układami tanecznymi, urodą i wdziękiem. Tło muzyczne w wykonaniu członków orkiestry, nowoczesne aranżacje, najlepsze kompozycje perfekcjonizm wykonawczy - to urok słynnych „orkiestr dętych”, jak ta, z Ropczyc.
To pokaz i edukacja na temat, co to jest artyzm i kultura.

Chcemy jako Towarzystwo Przyjaciół Świlczy integrować młode pokolenie, dlatego współpracujemy poprzez różne formy edukacyjne i artystyczne oraz sportowe z dorosłymi. Chcemy pokazywać, że prócz wad, którym jako Polacy jesteśmy epatowani, mamy wiele zalet. Patriotyzm nie musi być kojarzony tylko z martyrologią. Pamięć jest najważniejsza. Występy młodzieży to dowód młodzieńczej radości, a także duma z tego, że jesteśmy Polakami. –mówił prezes TPŚ A. Szary, na zakończenie uroczystości, przy wojskowej „grochówce”, odbierając podziękowania za ogrom włożonej pracy.

Impreza patriotyczna to promocja pozytywnego, inteligentnego patriotyzmu. Może być zaczynem rozbudzania zainteresowań historią Polski i świata, poznawania faktów, które były celowo przemilczane lub skrywane, a „Tylko prawda nas wyzwoli”. Choć trwa w naszej Ojczyźnie pod koniec 2015 r. walka ideowa oraz międzypartyjna i przysłania życie bieżące społeczeństwa, dobrze, że są takie samorządy, organizacje społeczne, instytucje i osoby prywatne, dzięki którym nie zginie święta pamięć o bohaterach i ludziach zasłużonych.

Tekst: Zofia Dziedzic

Zapraszamy do galerii zdjęć...