Niepodległościowe rocznice
W ubiegłym roku rozpoczęliśmy cykl uroczystości upamiętniających stulecie wybuchu I wojny światowej, wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej i utworzenia Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. W bieżącym roku kontynuujemy obchody kolejnych okrągłych rocznic, ważnych bitew tego okresu m.in. bitwy gorlickiej (2-12 maja 1915r.), legionowych bojów pod Konarami-Żernikami (16 maja-26 czerwca 1915r.) i sławnej szarży pod Rokitną (13 czerwca 1915r.). Latem wypadnie także 95. rocznica bitwy warszawskiej zw. „cudem nad Wisłą” (15 sierpnia 1920r.) i dalszych heroicznych starć polsko-bolszewickich nad Niemnem i w Małopolsce Wschodniej (m.in. boju pod Dytiatynem 16 września 1920r.). Wszystkie te wydarzenia przyczyniły się do odzyskania niepodległości II Rzeczypospolitej i wywalczenia jej granic.
Wspominając ważne dla naszej tożsamości walki, pamiętamy o bohaterach, którzy przed wiekiem przelewali krew i oddawali życie za Ojczyznę. Takim żołnierzem i bohaterem był strzelec i legionista Stanisław Czajkowski.
Stanisław Czajkowski
Stanisław Czajkowski urodził się w 1894 roku. Pochodził ze Świlczy. Był synem Józefa, urzędnika kolei galicyjskich i ciotecznym bratem Leopolda Lisa-Kuli. Jak podaje rodzinna tradycja, wspólny dziadek Leopolda i Stanisława, Ludwik Czajkowski był uczestnikiem powstania styczniowego (1863-1864).
Staś, w okresie nauki w rzeszowskim gimnazjum, w 1912 roku, wstąpił do Związku Strzeleckiego. W sierpniu roku 1914 wyruszył z legionami na wojnę. Ofiarnie stawał do walki w bitwie pod Krzywopłotami w listopadzie 1914 roku, gdzie został ciężko ranny. Niedługo po powrocie ze szpitala na front zginął od moskiewskiej kuli w okopach pod Żernikami 10 czerwca 1915 roku. W chwili śmierci miał ukończone 20 lat życia. Przekaz o jego walce i śmierci pochodzi ze wspomnień kolegi–legionisty ze Świlczy Józefa Kokoszki, późniejszego pułkownika Wojska Polskiego.
Sto lat po walkach legionistów
W setną rocznicę śmierci bohaterskiego legionisty, 10 czerwca 2015 roku, została zorganizowana wyprawa do zapomnianej mogiły kpr. Stanisława Czajkowskiego. Jej inicjatorami było Towarzystwo Przyjaciół Świlczy, Gminne Centrum Kultury Sportu i Rekreacji w Świlczy z siedzibą w Trzcianie oraz Samodzielny Pluton Związku Strzeleckiego „Strzelec” – Bratkowice. Dzięki staraniom sołtysa Świlczy Adama Mazura udało się nawiązać kontakt z pracownikiem Urzędu Gminy w Baćkowicach, historykiem i regionalistą mgr. Wiesławem Frejlichem, który pomógł we wskazaniu miejsc bitwy i potyczek sprzed stu laty. Przekazał ponadto cenne informacje dotyczące pobytu w Opatowskiem rzeszowskich legionistów. Wspólnymi siłami udało się ustalić fakt pochówku na baćkowickim cmentarzu leguna ze Świlczy. Wiesław Frejlich zapewnił, że w najbliższym czasie nazwisko Stanisława Czajkowskiego zostanie umieszczone na nagrobnym obelisku upamiętniającym bohaterską walkę i śmierć żołnierzy I Brygady Legionów w 1915 roku.
Puentą tego niezwykle gościnnego i merytorycznego spotkania w Baćkowicach-Żernikach jest zaproszenie na wspólne obchody Narodowego Święta Niepodległości w stulecie walk legionistów ze Świlczy na opatowskiej ziemi.
Tekst i fotografie
st. sierż. ZS Artur Szary
Zapraszamy do galerii zdjęć
